sepsa

27 stycznia 2023

Sepsa

Sepsa jest uznawana przez WHO za jedną z najważniejszych chorób zakaźnych, które mają globalny wpływ na zdrowie publiczne. Szacuje się, że każdego roku w wyniku sepsy umiera 11 milionów ludzi na świecie. W OIT sepsa i wstrząs septyczny stanowiły najczęstszą przyczynę zgonów. Rejestr przypadków ciężkiej sepsy w OIT w Polsce przeprowadzony w latach 2003-2010 wykazał śmiertelność powyżej 50%. Przewidywania niestety nie napawają optymizmem. Szacuje się, że sepsa ok. 2050 roku będzie sprawcą najwyższej śmiertelności.

Słowo sepsa pochodzi od łacińskiego sepsis  „proces niszczący życie”.
Sepsa (posocznica) to określenie zespołu klinicznego, który jest powikłaniem ciężkiego zakażenia bakteryjnego, wirusowego lub grzybicznego i prowadzi do zaburzeń czynności podstawowych narządów. Powoduje uszkodzenia tkanek i organów.

Sepsa może rozwinąć się w toku zakażenia u każdego człowieka.
Na zwiększone ryzyko rozwinięcia się sepsy narażone są:

  • noworodki i dzieci
  • osoby w podeszłym wieku
  • osoby z osłabionym układem odpornościowym z powodu schorzeń i/lub przyjmowanych leków
  • osoby ze schorzeniami przewlekłymi, takimi jak: cukrzyca, schorzenia nerek, schorzenia wątroby, choroby nowotworowe.
  • osoby w przebiegu ciężkich urazów i oparzeń.

Objawy sepsy nie są specyficzne, dlatego też wczesne rozpoznanie jest trudne.
Najczęściej na początku pojawia się:

  • gorączka
  • przyspieszona czynność serca
  • przyspieszony oddech
  • zaburzenia świadomości
  • zaburzenia orientacji.

W dalszym przebiegu procesu septycznego pojawiają się:

  • zaburzenia oddychania
  • wybroczyny na ciele
  • ograniczona mikcja
  • żółtaczka
  • uporczywy spadek ciśnienia krwi
  • niewydolność wielonarządowa.

Wówczas sepsa staje się stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

W poszczególnych grupach wiekowych dominują różne bakterie wywołujące sepsę. W grupie noworodków i dzieci z niską masą ciała są to pałeczki Gram(–) z rodziny Enterobacteriaceae, Listeria monocytogenes i paciorkowce grupy B. U niemowląt i dzieci zakażenie wywołują głównie paciorkowce grupy B, Staphylococcus aureus koagulazo (+) i Staphylococcus epidermidis koagulazo (–), Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae (rzadziej po wprowadzeniu szczepień). W przypadku osób dorosłych przeważają ziarenkowce Gram(+): Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus, Neisseria meningitidis, Listeria monocytogenes oraz pałeczki Gram(–) z rodziny Enterobacteriaceae i Pseudomonas aeruginosa.

Rozpoznanie sepsy opiera się głównie na ocenie obrazu klinicznego, wymaga doświadczenia lekarzy. Czas jest tutaj kluczowy. Każda godzina zwłoki drastycznie obniża szanse przeżycia pacjenta. W diagnozie pomocne może być oznaczanie poziomu leukocytów, OB, interleukiny 6 oraz posiew, m.in. z dróg oddechowych, posiew moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu opłucnowego, wydzieliny z ran, itd. Przeprowadzane się również badania obrazowe oraz laboratoryjne, np. gazometria krwi żylnej i tętniczej oraz ocena parametrów nerkowych i wątrobowych. Nie istnieje swoisty laboratoryjny marker wykrywający sepsę, ale szansę szybkiego wykrycia patogenu daje np. diagnostyka molekularna. Może ona ułatwić właściwe rozpoznanie i wczesne rozpoczęcie odpowiedniej antybiotykoterapii.

Metody leczenia sepsy dzielą się na leczenie przyczynowe i objawowe.
Postępowanie przyczynowe, to jak najszybsze usunięcie źródła zakażenia oraz antybiotykoterapia. Niestety antybiotyki stosowane zbyt często i niewłaściwie, powodują wzrost oporności bakterii na te leki. Wzrasta ilość przypadków ciężkiej sepsy, która wywołana jest przez zarazki wielooporne, a to bardzo utrudnia leczenie. Postępowanie objawowe to stabilizacja czynności układu krążenia, podawanie płynów, leków stabilizujących ciśnienie krwi i czynność serca, wspomaganie czynności innych narządów. Proces terapeutyczny jest długotrwały i obarczony wysokim ryzykiem niepowodzenia.

Celem zbliżającego się 31. Finału WOŚP jest zapewnienie wczesnego rozpoznania zakażenia, przy wykorzystaniu światowej klasy urządzeń diagnostycznych. Pozwoli to na wdrożenie właściwego leczenia we wczesnej fazie zakażenia (każda godzina zwłoki to 8 % przypadków śmiertelnych więcej).

WOŚP planuje zakupić:
-urządzenia do identyfikacji mikroorganizmów metodą spektrometrii masowej typu Maldi TOF
-analizatory do diagnostyki molekularnej typu multiplex PCR do identyfikacji mikroorganizmów wraz z oznaczeniem lekooporności
-analizatory do wykrywania produktów amplifikacji bakterii, grzybów oraz określania mechanizmów oporności z zastosowaniem technologii rezonansu magnetycznego
-zautomatyzowane systemy posiewów próbek mikrobiologicznych
-systemy do automatycznego oznaczania lekowrażliwości metodą mikrorozcieńczeń
-komory laminarne do laboratoriów mikrobiologicznych.

MedTech Polska dostrzegając powagę sytuacji wspiera akcję i dołącza się do apelu WOŚP!

 

Materiał źródłowy:
pacjent.gov.pl
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu
WUM
pokonacsepse.pl