Jak działa nasz system odpornościowy i jakie są jego kluczowe elementy.

System odpornościowy
System odpornościowy to zespół komórek, tkanek i narządów, który chroni nas przed chorobami. Jego podstawową funkcją jest rozpoznawanie i eliminowanie patogenów, czyli czynników chorobotwórczych. W skład systemu odpornościowego wchodzą przede wszystkim białe krwinki, które dzielą się na limfocyty T i limfocyty B.

Limfocyty T
Limfocyty T są kluczowymi komórkami układu odpornościowego, które pomagają nam walczyć z chorobami. Dzielą się na kilka podtypów, w tym na limfocyty T pomocnicze oraz limfocyty T cytotoksyczne. Limfocyty T pomocnicze pełnią ważną rolę w rozpoznawaniu patogenów oraz w uruchamianiu odpowiedzi immunologicznej. Limfocyty T cytotoksyczne natomiast są w stanie zabić zainfekowane komórki, co pozwala na zwalczanie chorób wirusowych oraz nowotworów.

Limfocyty B
Limfocyty B są odpowiedzialne za produkcję przeciwciał, które działają na zasadzie specyficznego rozpoznawania patogenów. Po zetknięciu się z patogenem limfocyty B dzielą się i przekształcają w plazmocyty, które produkują przeciwciała. Przeciwciała to białka, które są w stanie rozpoznać i związują się z patogenem, co prowadzi do jego eliminacji.

Narządy limfatyczne
Narządy limfatyczne to ważny element naszego systemu odpornościowego. W skład narządów limfatycznych wchodzą między innymi węzły chłonne, grasica i śledziona. Węzły chłonne pełnią rolę filtrów, które usuwają patogeny z krwi i limfy. Grasica natomiast jest miejscem dojrzewania limfocytów T, a śledziona pełni rolę magazynu limfocytów B.

Immunizacja
Immunizacja to proces wprowadzenia do organizmu niewielkiej dawki patogenu, który nie powoduje choroby, ale jest w stanie pobudzić nasz system odpornościowy do produkcji przeciwciał. Dzięki temu, gdy w przyszłości spotkamy ten sam patogen, nasz system odpornościowy jest gotowy do walki z nim i jest w stanie go szybciej i skuteczniej zwalczyć. Immunizacja jest jednym z najważniejszych sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym i jest stosowana na całym świecie.
Choroby autoimmunologiczne
Choroby autoimmunologiczne to grupa chorób, w których nasz system odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki organizmu. Do chorób autoimmunologicznych zalicza się między innymi reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy oraz chorobę Hashimoto. Przyczyny chorób autoimmunologicznych nie są w pełni poznane, ale uważa się, że mogą mieć związek z genetyką oraz czynnikami środowiskowymi.

Zaburzenia odpornościowe
Zaburzenia odpornościowe to grupa chorób, w których nasz system odpornościowy jest osłabiony lub nie działa prawidłowo. Do zaburzeń odpornościowych zalicza się między innymi AIDS, niedobór odporności oraz alergie. W przypadku AIDS nasz system odpornościowy jest atakowany przez wirusa HIV, co prowadzi do jego osłabienia. Niedobór odporności może być wynikiem choroby genetycznej lub nabytej, natomiast alergie to reakcje naszego systemu odpornościowego na substancje, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Oprócz profilaktyki i leczenia, immunologia odgrywa również ważną rolę w diagnostyce laboratoryjnej. Stosuje się różne rodzaje testów immunologicznych, w tym testy serologiczne, testy oparte na antygenach oraz testy oparte na przeciwciałach.

Testy serologiczne są wykonywane w celu wykrycia obecności przeciwciał w surowicy krwi pacjenta, które mogą być związane z konkretnymi chorobami. Przykładowo, testy serologiczne są stosowane do wykrycia przeciwciał HIV lub przeciwciał przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).

Testy oparte na antygenach są wykonywane w celu wykrycia obecności patogenu w próbce pacjenta, takiej jak krew, mocz lub płyn mózgowo-rdzeniowy. Przykładowo, testy oparte na antygenach są stosowane do wykrycia antygenu HBsAg wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) lub antygenu wirusa grypy.

Testy oparte na przeciwciałach są wykonywane w celu wykrycia obecności przeciwciał w próbce pacjenta, które mogą być związane z konkretnymi chorobami. Przykładowo, testy oparte na przeciwciałach są stosowane do wykrycia przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C (HCV) lub przeciwciał antyfosfolipidowych w chorobach autoimmunologicznych.

Do wykonywania testów immunologicznych stosuje się różne narzędzia i sprzęt diagnostyczny, w tym automatyczne systemy do przeprowadzania testów, spektrofotometry, luminometry, czy czytniki mikropłytek. Wszystkie te narzędzia i sprzęt diagnostyczny pozwalają na uzyskanie dokładnych i wiarygodnych wyników, które umożliwiają lekarzom postawienie poprawnej diagnozy oraz prowadzenie skutecznego leczenia.

Testy immunologiczne są również wykorzystywane w diagnostyce chorób alergicznych, takich jak astma, alergie skórne czy alergie pokarmowe. Testy te pozwalają na wykrycie obecności przeciwciał IgE skierowanych przeciwko substancjom, na które organizm pacjenta reaguje alergicznie.

W diagnostyce laboratoryjnej stosuje się również testy immunologiczne do monitorowania terapii, takich jak testy na obecność przeciwciał przeciwko lekom lub na obecność markerów nowotworowych. Testy te pozwalają na ocenę skuteczności leczenia oraz na monitorowanie postępów w leczeniu chorób.